TU CHO TRỌN ĐẠO
Trong khi người tu ít nói, vì nói nhiều thì phạm lỗi nhiều, không nói thì không có lỗi. Người mới tu lập hạnh ít nói, vì để tâm suy nghĩ lời Phật dạy và ứng dụng trong cuộc sống. Thật vậy, thái độ yên lặng ít nói để chúng ta nhìn ngược lại bên trong tâm mình, mới có lợi cho việc phát huy đời sống nội tâm, từ đó mới nhận ra được con người thực của mình là gì.
Nếu con người thực của mình là con người tội lỗi, chắc chắn mình sẽ mặc cảm không bằng ai, từ đó thường sính tính bất cần đời, rất nguy hiểm. Nhưng nếu là Phật tử mà nghĩ mình không bằng ai, thì phải phấn đấu đi lên, tức vượt qua mặc cảm. Đức Phật đã dạy rằng tất cả mọi người đều sẽ thành Phật, người thành trước, người thành sau; cho nên nếu không phấn đấu vượt qua thì muôn đời ở trong sinh tử. Vì vậy, có mặc cảm không bằng ai, chúng ta nỗ lực quyết tâm phải bằng, hay hơn người. Người tu luôn đặt mục tiêu phải hơn, chứ không bằng, nghĩa là phải thành Phật, đạt được sự hiểu biết ở đỉnh cao nhất.
Bắt đầu không bằng ai, nhưng phấn đấu cho bằng người rồi, thì sử dụng trí tuệ tập thể để đi lên. Trước nhất, phấn đấu học cho bằng người, thì thấy ai cũng là tấm gương cho mình soi bóng học hỏi. Nâng mình cho bằng người, nghĩa là người khác nói, ta nghe được; ta nói, người khác nghe được. Và từ nâng bằng người, chúng ta mới vươn cao hơn, bằng cách tất cả mọi người nói ta nghe và tổng hợp lại, chúng ta có được nhận thức mới. Đây là điều mà những người tu học được ở Phật Di Đà. Ngài tu Bồ tát đạo và tham quan các Tịnh độ của chư Phật mười phương. Theo đó, Ngài học và rút kinh nghiệm của chư Phật, để xây dựng một mô hình thế giới mới của riêng Ngài là Cực lạc, một mô hình thế giới siêu tuyệt mà mười phương Phật đều tán thán.
Học theo Phật Di Đà chính là thể hiện tinh thần phấn đấu vượt qua mặc cảm để đi lên. Từ đầu, ta cảm giác không bằng người, nên thường sinh ra ý tưởng xấu, hoặc tốt. Nếu sinh ra ý xấu, chúng ta nên điều chỉnh tính xấu, gọi là tu. Không bằng người mà chúng ta khởi ý niệm xấu ác, ganh ghét, nên có thể nói xấu người khác, hại người khác. Làm như vậy, tội của chúng ta nặng thêm, quả báo lớn hơn nữa và phải khổ thêm. Chúng ta gặp một số người như vậy, thua người nhưng không chịu phấn đấu tu học, lại bực tức, gây gổ, làm đại chúng xáo trộn hơn, là tạo tội thêm nữa.
Mặc cảm là nhận thức tội lỗi vì chúng ta thấy mình không bằng người nhưng đối với người hiểu đạo, thì không có mặc cảm như vậy. Là đệ tử Phật, chúng ta nhận biết tội lỗi của mình qua bốn câu kệ của kinh Hoa Nghiêm:
Con xưa đã tạo bao ác nghiệp
Đều bởi vô thỉ tham sân si
Từ thân khẩu ý mà sinh ra
Tất cả con nay xin sám hối
Chúng ta biết mình không bằng người, vì đã tạo tội lỗi từ vô thủy kiếp quá khứ, cho nên ngày nay mới có cuộc sống hiện tại là sinh trong hoàn cảnh không được như ý. Những tội lỗi đó, Phật dạy là do thân, khẩu và ý nghiệp của ta tạo nên. Thân chúng ta do sát sinh, hại mạng, nên thường có bệnh và bị nhiều người ghét thì chúng ta có mặc cảm tội lỗi. Còn ham mê sắc dục, Phật cho biết rằng chúng ta sẽ có thân hình xấu xí, không thể gần người khác được, nên chúng ta cũng có mặc cảm tội lỗi.
Ý thức lời Phật dạy như vậy, chúng ta nên thường xuyên lạy Hồng danh sám hối mỗi ngày. Với mặc cảm tội lỗi của mình nhưng Phật có lòng từ bi thương ta, dung thứ cho ta được. Thật vậy, xưa kia, vua A Xà Thế mắc bệnh nặng và Kỳ Bà đã khuyên ông nên gặp Phật để xin sám hối. Vua nói rằng ông không còn mặt mũi nào nào gặp Thế Tôn, vì đã phạm những tội ác tày trời với Phật. Kỳ Bà nói rằng Phật có tấm lòng bao dung, sẽ tiếp nhận tội lỗi của ông và chuyển hóa những tội lỗi này trở thành công đức để giao lại cho ông.
Chúng ta siêng năng lạy Phật, sám hối không mệt mỏi, nên nhận thấy rõ có sự chuyển hóa. Từ khi mới phát tâm tu hành, tất cả mọi lỗi đã được Phật tiếp nhận, rồi Ngài chuyển hóa những thứ này và cho chúng ta sự an lạc tốt lành. Chúng ta có cảm giác tội lỗi ví như dòng nước bẩn được xuyên qua bình nước lọc là Phật. Phật tiếp nhận và biến đổi nước nhơ bẩn thành nước công đức, chính vì vậy chúng ta lạy sám hối 108 lạy mà không biết mệt, càng lạy càng khỏe đó là điều kỳ diệu mà chúng ta nên chia sẻ với nhau.
Lạy Phật mà mệt và chán thì không bao giờ sinh công đức. Trái lại, đối tượng ban đầu chúng ta lạy là Tượng Phật, nhưng niềm tin sinh ra rồi thì Tượng biến thành Phật. Với độ cảm tâm sâu sắc, chúng ta thấy Phật nhìn mình bằng đôi mắt từ bi và mỉm cười. Lạy Phật như vậy sinh ra công đức, do tâm thành của chúng ta nâng cao thì hảo tướng hiện. Với chúng ta chẳng những là tượng Phật thì nghĩ là Phật, mà cả tranh Phật, mình cũng có độ cảm là Phật.
Vì vậy, lạy Phật bằng tâm thành, chúng ta có cảm giác Phật ví như bình nước lọc có thể lọc nước dơ bẩn thành trong sạch; nói cách khác, nghiệp của chúng ta được Phật thanh lọc và trả về cho chúng ta tâm thanh tịnh; nhờ đó, mặc cảm tội lỗi của chúng ta được bớt lần và mọi việc thành bình thường. Nghĩa là bấy giờ tôi thấy người lại nhìn mình bình thường; còn trước kia, chúng ta có mặc cảm tội lỗi, nên người thấy chúng ta tội lỗi. Nhưng do công phu tu tập đã chuyển hóa chúng ta thành bình thường, cho nên mặc cảm này cũng tự mất, là nghiệp mất. Và nghiệp mất thì chúng ta tu được. Càng siêng năng tụng niệm kinh và tiếp thu giáo nghĩa Đại thừa, cùng với hình ảnh trang nghiêm của Phật từ từ thâm nhập vào lòng, thì bước thứ hai là Phật từ bên ngoài đã được đưa vào trong tâm ta, kinh từ bên ngoài được đưa vào bên trong, gọi là Tâm kinh.
Nhờ đem Phật và Kinh vào lòng, chẳng những chúng ta hết mặc cảm tội lỗi, mà công đức còn sinh ra vì tâm chúng ta có Kinh và Phật, nên lời nói chúng ta được nhiều người nghe theo. Ta làm đúng chỗ, thì không bị tranh chấp và nếu tâm chúng ta an lạc, nghĩ nhớ đến Phật, công đức ta sinh ra. Vì vậy, khi ta được Phật thọ dụng thì kẻ ác muốn hại, tự chuốc họa tai, đời đời họ không có mắt trí tuệ, đời đời sinh ra bị tối mù trước chân lý. Mù mắt trần gian như A Na Luật, nhưng sáng mắt huệ. Nhiều thiền sư nhắm mắt, đóng kín cửa bên ngoài để phát sinh trí tuệ bên trong là vậy.
Người hại, ganh tức, nói xấu thì làm sao đến với chân lý. Đối với người tốt mà tìm cách chê bai, gây khó khăn, nên phải chuốc họa. Xưa kia, Đức Phật xuất hiện trên cuộc đời, bao kẻ ác hại Ngài, họ phải chuốc họa tai, là họ bị mù mắt trí tuệ, mù mắt đạo đức, nên phải trôi lăn trong sinh tử luân hồi đời đời kiếp kiếp, khó thoát ra được.
Thiết nghĩ ở bước ban đầu, ai cũng có nhiều mặc cảm tội lỗi, nhưng nỗ lực thể hiện lời Phật dạy trong cuộc sống, chúng ta nên cố gắng vượt qua được mặc cảm tội lỗi, gieo trồng được căn lành và nuôi lớn thế giới Phật trong tâm mình để an trú trong hiện đời và đi đến các cõi Tịnh độ theo ý nguyện, sau khi mãn duyên cõi Ta bà này.
TRÍ MINH